Psikanaliz kuramı
Oldukça çeşitli psikolojik kuramların ve insan davranışlarının temellerini incelemek için kullanılan yöntemlerin genelleştirilmiş adı olan psikanaliz, Avusturyalı nörolog Sigmund Freud tarafından geliştirilmiştir. Aslında bir tür psikoterapi çeşidi olan psikanaliz, insan davranışlarına neden olan “bilinç dışı” süreçlerin incelenmesine yönelik yöntemler bütünüdür. Her insanın zihninde kendisinin dahi fark etmediği son derece kompleks düşünce ve duygular birçok karmaşık davranışı tetikler. Psikanalizde çeşitli yöntemler kullanarak kişinin günlük yaşamına etki eden bu bilinç dışı unsurları ortaya çıkartarak, kişinin anormal davranışlarının “topluma göre normal” bir hale getirilmesine yardımcı olur.
Kişinin kendi özgürlüğünü kısıtlayan düşüncelerden sıyrılmasını sağlayan psikanaliz ayrıca bilinç dışı etkenler nedeniyle ile kişinin mutsuz olmamasını da sağlamaya çalışır. Psikanalizin babası olarak nitelendirilen ve günümüzün modern psikolojik incelemelerinin gelişmesine büyük katkı sağlayan Sigmund Freud, 19. yüzyılın sonlarında Viyana’da yaptığı birçok çalışma sonucunda psikanaliz yöntemini geliştirmiştir. Histerik ve nevrotik sorunlar yaşayan hastalar üzerinde çalışan Freud, hastaların tüm sorunlarının toplum tarafından dışlanmadan, bilinç dışı cinsel arzuların yaşanamamasından ve bastırılan duyguların etkilerinden kaynaklandığını saptamıştır. Kişinin fantezileri birçok bilinç dışı düşüncenin şekillenmesine ve sonuç olarak yeni davranış türlerinin oluşmasına neden olduğundan, Freud hastalarını tedavi etmek için yeni bir yöntemler bütünü yani psikanalizi geliştirmiştir.
Heinz Kohut tarafından geliştirilen psikanaliz kuramı, “kendilik psikoloji” olarak tanımlanmış ve kişinin insanlarla kurduğu ilişkilerin merkezine empatiyi koyması gerektiğini savunmuştur. Kişinin empati duygusu ile karşısındaki insanı anlayabileceğini savunan bu psikanaliz kuramı, daha dengeli sosyal ilişkiler kurulmasını sağlamak için çalışmaktadır. Ayrıca tinsel öğeler taşıyan analitik psikoloji tabanlı psikanaliz kuramları olduğu gibi, nesnel ilişkilere yönelik psikanaliz yöntemleri de bulunmaktadır. Nesnel ilişkiler psikanalizi kişinin içindeki bilinç dışı düşüncelerin hayattaki ilişkileri nasıl şekillendirdiğini inceler. Nesnel ilişkiler psikanalizinin en önemli isimlerinden biri olan Margaret Mahler, bireyin iç dünyasında yarattığı kişiler ve nesneler üzerine çalışmalar yapmıştır.
Psikanaliz kuramı devam eden yıllarda Stephen Mitchell, Jay Greenberg, Jessica Benjamin gibi isimler tarafından daha da geliştirilmiş ve ortaya ilişkisel psikanaliz kuramı çıkmıştır. İlişkisel psikanaliz kuramı, Margaret Mahler’in nesnel ilişki psikanaliz modelinin kişisel psikanaliz ile birleştirilmiş halidir. Günümüze dek ilişkisel psikanaliz üzerine yapılan çalışmalar uygulanan yöntemlerin daha da geniş bir inceleme alanını kapsamasını sağlayarak, “modern psikanalizin” şekillenmesini sağlamıştır. Teorik bilgiler ile klinik çalışmaları birlikte ele alan modern psikanaliz, duygusal bozuklukların tedavi edilmesi için kullanılan Freud yöntemlerinin çok daha modernize edilmiş halidir. Hyman Spotnitz önderliğinde geliştirilen modern psikanaliz, hastanın duygusal yanını merkez noktasına koymaktadır.
Rahnansaika
