Arıların matematiksel becerileri

arı peteğiGerçek anlamda insanı hayrete düşürecek kadar pek çok ilginç özelliğe sahip olan arılar, modern bilimin içgüdü olarak bahsettiği oldukça enteresan davranışlar sergiler. Yaklaşık olarak 100 milyon yıl öncesinde dahi dünya yaşamının bir parçası olan arıların dinozorların yok olmasına neden olan ve teorilerle açıklama getirilen olay ya da olaylardan dahi sağ kurtulmayı başarması, yaşama tutunma konusunda ne denli başarılı olduklarının göstergesidir. Bilim insanlarının bu “böcek türü” üzerinde onlarca farklı araştırma yapmasının nedenlerinin belki de en önemlisi, arıların matematiksel becerileri ve bu becerileri her zaman azami fayda sağlayacak şekilde kullanmalarıdır. Yüz binlerce yıl öncesine ait fosil kayıtları, arıların milyonlarca yıl öncesinde dahi petek hücrelerini altıgen formda yaptığını ortaya çıkarmıştır. Yukarda bahsi geçen fosil kaydı, BBC tarafından ekranlara yansıtılmış ve kehribar içine hapsolarak günümüze dek ulaşan arı fosilinin 100 milyon yaşında olabileceğinden bahsedilmiştir. Bu kadar zaman öncesinde dahi arıların dünya yaşamında var olduğu, matematiksel becerilerinin gelişimiyle ilgili daha da fazla soru sorulmasına neden olmaktadır.

“Bir alanı azami fayda sağlayacak şekilde kullanmak için tercih edilebilecek ideal geometrik şekil altıgendir”. Bu bilgi insanoğlunun yaptığı çalışmalar neticesinde ortaya çıkmıştır ancak arıların bu tarz bir bilimsel çalışma yaparak peteklerini altıgen yapmaya karar vermediği de aşikardır. Arıların peteklerini altıgen değil de kare, üçgen ya da daire gibi şekillerde yapması halinde kullanılmayan alanlar oluşması ve petek sayısının ya da petek hacmini düşmesi söz konusu olacaktır. Peteklerin sayısı kadar hacimleri de azami fayda sağlanması açısından önemli olduğu için arılar çok ilginç bir biçimde matematiksel becerilerini kullanarak petek hücrelerini altıgen olarak yapmaktadır. Ayrıca hücre duvarlarının ortak olduğu altıgen tasarım, arıların daha az balmumu kullanarak hücreleri “kendileri için” düşük maliyetle üretmesini sağlar. Arılar petek hücrelerini yaptıkça altıgen bir hücrenin kenarı bir başka hücre ile temas ettiğinden otomatik olarak bu hücrenin de kenarının oluşmasını sağlamaktadır.

arıların matematikOrtak duvarların kullanıldığı altıgen tasarım, arıların en az balmumu kullanarak en fazla balı depolamayabilmesinin en “rasyonel” yoludur. Bunun dışında altıgen tasarım, daha fazla ağırlık taşınması konusunda da oldukça büyük bir yarar sağlamaktadır zira bu tasarımın mukavemeti oldukça yüksektir. Hücre tabalarının eşkenar üçgenlerin birleştirilmesiyle oluşturulması dahi başlı başına ilginç bir özelliktir çünkü bu tasarım sayesinde petekler aşağı doğru genişlemekte ve daha fazla depolama imkanı sunmaktadır. Arıların bu ilginç matematiksel becerileri hala araştırılmaya devam edilmektedir.