Tundra ikliminin özellikleri

Kuzey Yarımküreye has bir iklim çeşidi olan tundra, Kutup İklimi ile 60º paraleli arasında kalan bölgelerde görülür. Avrupa’nın Kuzey kesimlerinden Sibirya ve Kanada’ya kadar etkili olan tundra iklimi, Grönland ve Krolla Adası’nın da bazı kesimlerinde bitki örtüsü üzerinde kendini belli eder. Yıl içinde en sıcak ayda dahi sıcaklık ortalaması 10 derecenin altında olduğundan, bitki örtüsü bodur ve otsu bir görünüme kaplıdır. Tundra ikliminin hakim olduğu bölgelerdeki bitkiler neredeyse yılın 3/4’ünü kar altında geçirdiğinden, ağaçlar yerine bodur ot toplulukları şeklinde gelişirler.

Ortak kuşakta yer alan yüksek dağlarda da etkili olan tundra iklimi, deniz kıyısında yer alan yüksek alanlara da nispeten etki etmektedir. Tundra ikliminin görüldüğü bazı bölgelerde yıllık sıcaklık farklı 60 dereceye kadar ulaşabilir ki, bu durumun canlı yaşamı için oldukça elverişsiz bir ortam manasına gelmektedir. İnsanoğlunun gerçek anlamda zorlu şartlarda yaşayabildiği bir iklim türü olan tundra, yine de bu bölgede yaşamak için yaratılmış canlılarıyla kendine has bir canlı popülasyonuna sahiptir.

Tundra ikliminin etkili olduğu bazı bölgelerde kış aylarında sıcaklığın -40 dereceye kadar düştüğü görülmektedir. Yağış oranı yıllık olarak ortalama 250 mm olduğundan, bitki örtüsü bu ortamda hayatta kalacak şekilde gelişmiştir. Toprak dahi yılın 8-9 ayı donmuş halde kalabildiğinden, yaz ayları dışında genel bir bitki canlılığından söz etmek mümkün değildir. Dünya üzerindeki konumuna ve tundra ikliminin sertliğine göre değişmekle birlikte genel olarak bu iklim türünde yılın büyük bölümü toprağın neredeyse tamamı donmuş halde olduğundan, toprağın üst kısmındaki buzların yaz aylarında çözülmesi ile bataklıklar oluşur.

Tundra ikliminde donmuş toprağın yaz aylarında görülen sıcaklık yükselmesiyle birlikte çözülmesi, buzun su haline dönüşmesi ile toprak zeminde bataklıklar oluşmasına neden olur ki, bu olay da çalı yosunların yaşaması için ideal ortamın oluşmasını sağlar. Yaz aylarında eriyen karlar sebebiyle oluşan bataklıklar toprak altında çalı yosunların oluşmasını sağlarken, toprağın üst bölümündeyse tundra ikliminin klasik bitki türü olan bodur otlar görülür. Karayosunları, likenler ve bodur çalıların gelişmesiyle birlikte kendine has bir bitki örtüsüne sahip olan tundra iklimi, birkaç ay boyunca bu ilginç bitki örtüsü muhafaza eder. Birkaç ay içinde sıcaklık değerleri büyük oranda düşer ve toprak aylar boyunca tamamen karla kaplanır.

Rahnansaika