Satrancın yararları

İnsanoğlunun beynini kullanırken iki temel unsuru kullanması söz konusudur: kelimelerin hakim olduğu dil ve uzay sembollerinin kullanıldığı cebirsel ifadeler. Binlerce yıl öncesine kadar uzanan bir geçmişe sahip olan satranç oyunundaki tüm ifadelerde aslında cebirsel bir anlatım olduğundan, satrancın yararları da bu doğrultu da olmaktadır. Son yıllarda ABD ve Kanada kaynaklı araştırmalar çocuk gelişiminde satrancın etkisi üzerine odaklanmakta ve pek çok eğitim sisteminde çocuklara satranç eğitimi bir alternatif olarak sunulmaktadır. İlkokul yıllarından itibaren lisan kullanarak düşünmeye başlayan çocuklar, gelecekte yetişkin bir birey olduğunda cebirsel ifadeleri anlamakta zorlanmakta ve çoğunlukla da bu tür ders konularını sıkıcı bulmaktadır. Oldukça yararlı bir zihin aktivitesi olmasının yanı sıra yüksek dikkat gerektirdiği için konsantrasyonun geliştirilmesine de ciddi bir katkı sağlayan satranç, hedef belirleme ve hedefe ulaşma doğrultusunda strateji kurma gibi günümüzün “meslek gelişim uzmanlarının” anlatmak için para aldığı konularda dahi yarar sağlamaktadır.

İş hayatında amaçların belirlenirken ulaşılabilir hedefler seçilmesi ve hedef uğrunda konsantrasyonu kaybetmemek için uygun bir motivasyon kaynağı bulunması gerektiğinde dair bilgiler veren meslek gelişim uzmanları, aslında farkın dahi olmasa da satranç oyununun insan üzerinde yarattığı olumlu etkilerden söz eder. Satranç oyununda kişinin tek ve en kuvvetli motivasyonu, karşısındaki rakibini mat etmektir. Bu yüksek motivasyon kaynağı oyuncunun tüm oyun boyunca konsantrasyonunu kaybetmeden satranç tahtasına ve taşlara odaklanmasını sağlar ki, bu da belirlenen hedef uğrunda sürekli olarak yeni stratejiler geliştirilmesini sağlar. İleriye yönelik plan yapma becerisinin erken yaştan kazanılmasına yardım olması söz konusu olan satranç, bu özelliği ile insanlara hayatları boyunca yarar sağlayacak konularda destek verebilmektedir.

Zihinsel gelişim egzersizlerinin ve zeka testlerinin neredeyse tamamında geniş bir yer ayrılan hafıza alıştırmaları ve soruları, zekanın da önemli bir bölümünü oluşturur. Satrancın yararları arasında hafıza gelişimine de destek vermek bulunduğundan, bu binlerce yıllık tarihe sahip olan oyunun zeka gelişimine de pozitif yönlü katkı sağladığı söylenebilir. Belki de sonsuz sayıda olasılığın söz konusu olduğu ve işin içine “insan faktörü” girdiği için her oyunun apayrı varyasyonlara ev sahipliği yapması, farklı açılışlardan oyun stratejisi olarak benimsenen ekollere pek çok hamle bütününün hafıza tutulmasını ve tüm bu bilgilerin yeri geldiğinde etkin bir biçimde kullanılmasını sağlar. Mantık yürütülmesi gereken en kompleks oyunlardan biri olan satrancın yararları arasında stratejik planlama yapma becerisinin gelişimine yardımcı olduğunun söylenmemesi de mümkün değildir.

Sebep sonuç ilişkilerinin mantıksal bir düzleme oturtulması, çalışmanın hedefe ulaşmak için gerekli olduğunun anlaşılması, karar almanın getirdiği sorumluluklara katlanmanın ne kadar hayati olduğunun idrak edilmesini ve daha da pek çok konuda insana yarar sağlayan satranç; belki de zannedildiği gibi sıkıcı bir oyun olmanın daha ötesindedir?