Karbon monoksit zehirlenmesi

Ülkemizde yer yıl birçok ailenin yaşadığı trajedilerden biri olan karbon monoksit zehirlenmesi, çoğu insanın haberlerde izlediği ve hakkında fazla bilgi sahibi olmadığı olaylardandır. Sobalardan sızan karbon monoksit gazı insanların vücuduna solunum sistemi aracılığı ile girerek, kişinin yaşamını devam ettirebilmesi için gerekli olan oksijenin hücrelere ulaşamamasına neden olur. Hücre ölümünün çok hızlı bir şekilde gerçekleşmesi nedeniyle oldukça tehlikeli bir zehirlenme biçimi olan karbon monoksit etkileşimi, bu gazın kokusuz olması nedeniyle fark edilemez. Renksiz ve tamamen kokusuz bir yapıya sahip olan karbon monoksit gazından etkilenen insanların oldukça büyük bir bölümü, kısa süre içinde kendinden geçene dek zehirlendiğinin dahi farkına varmaz.

İnsanoğlu için bu kadar tehlikeli bir gaz olan karbon monoksitin uyku halinde solunması ise ne yazık ki doğrudan ölüm manasına gelir. Karbon monoksit gazının en kuvvetli zehirlerden biri olmasının nedeni, kandaki hemoglobinlere bağlanmasıdır. Solunan havadaki konsantrasyonunun artması halinde doğrudan solunum yoluyla kana karışan karbon monoksit gazı, normalde görevi oksijen taşımak olan hemoglobinlerin dokulara karbon monoksi taşımasına neden olur. Kandaki hemoglobinlere oksijenden çok daha kolay biçimde bağlanabilen karbon monoksit, ortamda varlığını sürdürdüğü sürece hemoglobinler oksijen yerine karbon monoksit taşımaya devam eder.

Karbon monoksit zehirlenmesinin bu kadar ölümcül olmasının bir diğer nedeni de, bu zehirli gazın ortamdaki varlığını uzun süre sürdürmesidir. Solunum yolu ile vücuda karbon monoksit alınmaya devam edildiği için kan hücreleri oksijen yerine karbon monoksit taşımaya devam eder. Bu durumun devam etmesi yaşamsal faaliyetlerin merkezi olan hücrelerin oksijen ihtiyacını karşılayamamasına ve sonuç olarak da kişinin yaşamını yitirmesine neden olur. Kandaki hemoglobinlerin merkez atomu +2 değerli Demir(Fe) olduğundan, karbon monoksit molekülleri çok hızlı bir biçimde bu hücrelere tutunabilir. Uyku halinde olmayan kişiler karbon monoksit gazı solumaya başladığında baş ağrısı ve görme bozuklukları gibi çeşitli semtomlar görülür.

Karbon monoksit zehirlenmesi her ne kadar çok hızlı bir şekilde etki etse de, bu gaza maruz kalan kişiler herhangi bir bulgudan şüphelendiği an ortamı terk etmeli ve en yakın sağlık kuruluşuna müracat etmelidir. Baş dönmesi, görme bozuklukları, uyku hali ve zihinsel işlevlerde yavaşlama gibi etkiler karbon monoksit gazı solunmasında görülmektedir. Bu tür sorunların bir ileriki aşaması koma haline geçiş olduğundan, karbon monoksit gazına maruz kalan kişilerin herhangi bir terslik hissettiği anda vakit kaybetmeden harekete geçmesi kritik derecede önemlidir. Karbon monoksit gazının sigara dumanında da bulunduğu unutulmamalı ve mümkün olan en kısa süre içinde sigara bağımlılığından kurtulmak için uzman kişilerden yardım istenmelidir.

Rahnansaika