Bor elementi ve özellikleri
Yarı metal özelliğe sahip olan bir element olan borun kimya bilimindeki simgesi “B”, atom numarası 5’tir. Yalnızca dünyamızda değil güneş sistemi genelinde oldukça az bulunan bir element olan bor, doğada rastlanılan bileşikleri yönünden incelendiğinde ise yüksek yoğunluktadır. Borat mineralleri olarak adlandırılan suda çözünmüş bor mineralleri kernit ve boraks olarak dünyanın birçok farklı bölgesinde topraktan çıkartılabilmektedir. Ancak element seviyesinde doğada bor bulmak mümkün değildir.
Günümüzün modern endüstrisi için oldukça önemli bir madde olan bor bileşikleri, farklı teknikler kullanılarak elde edilebilmektedir. Saf halde bor elde etmek için de çeşitli endüstriyel uygulamalar kullanılsa da, bu tür kimyasal uygulamalarla elde edilen borun eser miktarda olduğu söylenebilir. Başta karbon olmak üzere diğer farklı elementler ile bileşikler oluşturulması, borun modern endüstrideki en yaygın kullanım biçimidir. Farklı allotropları(bir elementin uzayda farklı şekillerde dizilerek, farklı geometrik şekle sahip olan kristaller oluşturması) bulunan borun amorf hali kahverengi bir tozken, kristal yapıdaki bor siyah ve son derece sert bir özelliğe sahiptir.
Siyah renkli kristal bor muazzam derecede sert bir yapıya sahip olduğundan endüstriyel kullanım açısından oldukça değerli bir hammadde haline gelmiştir. Öyle ki, kristal haldeki bor Mohs Sertlik Skalası’nda yaklaşık olarak 9,5 değere sahiptir. Saf elmasın Mohs Sertlik Skalası’nda 10 değerine sahip olduğu düşünüldüğünde, kristal yapıdaki borun ne kadar sert ve dayanıklı bir madde olduğu daha iyi anlaşılır. Her insanın evinde bulunan çamaşır makinelerinin çamaşırları daha iyi yıkaması ve çamaşırların daha beyaz olması için kullanılan çamaşır tozlarının içinde de bor bileşikleri bulunmaktadır.
Oldukça değerli bir endüstriyel ürün olan cam elyafının yapısında da boraks bileşenleri bulunur. Cam ve seramik üretimi için de kritik derecede önemli bir hammadde olan bor bileşikleri, üretim esnasında oluşan yüksek ısının ürüne zarar vermemesini sağlar. Cam ve seramik ürünlerin ısı şokuna karşı çok daha dayanıklı bir yapıya kavuşmasını sağlayan bor bileşikleri birçok farklı alanda da kullanılmaktadır. Tüm bunların ötesinde organik bileşiklerin sentezlenmesinde de kullanılır ve bazı özel ilaçların yapısına katılır. Dünya genelinde ilaç sanayisinde aktif olarak kullanılan bor bileşikleri farklı canlı türlerinin yapısına da katılmaktadır.
