Bitkilerin genel özellikleri

Ağaçlardan çiçeklere, denizaltındaki yosunlardan otlara dünya yaşamının ayrılmaz bir parçası olan bitkiler canlıların arasındaki en geniş alemlerden biridir. Fotosentez yapma özelliğine sahip olan bitkiler, dünya yaşamının yüz binlerce yıldır bir parçasıdır ve biyosferde topluluklar halinde yaşarlar ki, bu bitki topluluklarına da “bitki örtüsü” denir. Ormanlar, çalılar, otlar ve tundra olmak üzere benzer ekosistemler içinde yer alan bitki toplulukları yeryüzünün oldukça büyük bir bölümünü kaplar ve diğer canlıların da dahil olduğu dev ve kompleks sistemin tutarlı bir şekilde çalışmasında görev alır. Bitkiler tohumlu olarak üreyebildiği gibi tohumsuz olarak da üreyebilen canlılardır. Bitkiler bilinen medeniyet tarihinin ilk dönemlerinden bu yana insanoğlu tarafından araştırılmıştır. Günümüze dek yapılan araştırmalar sonucunda botanikçiler yani bitki bilimciler bugüne dek 350 binin üzerinde bitki türü saptamıştır.

Aralarında insanoğlunun da bulunduğu dünya üzerindeki tüm canlılar için çok büyük bir öneme sahip olan bitkiler, yüz milyarlarca canlının sürekli etkileşim içinde olduğu insan aklının sınırlarını zorlayan kompleks ekolojik dengenin korunmasını sağlayan vazgeçilmez elemanlardır. Denizlerin metrelerce altında yaşayan yosun türlerinden her yerde karşılaşılan basit otlara kadar yüz binlerce türün yer aldığı bitkiler, istisnalar dahil olsa da genel olarak enerji ihtiyaçlarını güneşten karşılarlar. Bitkiler için “ototrof” yani özbeslek organizma tanımı yapılır ve bu da bitkilerin inorganik bileşikleri kullanarak organik bileşikler üreten canlılar olduğu manasına gelir. Moleküler biyolojinin uzun yıllardır incelediği ve son derece karmaşık moleküler işlemlerin dahil olduğu bu inorganik maddelerin organik bileşiklere dönüşüm süreci, yaşamın var olması için gerekli olan pek çok temel yapı taşının da oluşmasını sağlamaktadır.

Yeryüzünde geniş topluluklar halinde yaşayan bitkiler, içinde binlerce farklı türün yer aldığı floraları oluşturur. Herhangi bir bölgeye yaşayan tüm bitki türleri manasına gelen flora tabiri, küçük alanlarda yaşayan birkaç farklı tür bitkiyi kapsayabileceği gibi, dünya yaşamının muazzam çeşitliliği sayesinde içinde binlerce farklı türün yer aldığı bir bitki topluluğu için de kullanılabilir. Yaşadığı bölgenin yaşam koşullarına adapte olmuş bir şekilde yetişen bitkiler, gündüz gece sıcaklık farkının çok fazla olduğu karasal iklimlerden yılın 12 ayı boyunca kavurucu sıcakların olduğu çöllere kadar dünya üzerindeki hemen her yerde yaşayabilir. Kutup bölgelerinin dondurucu soğuklarında küçük iklim değişimlerini dahi değerlendirerek hızlı bir şekilde gelişebilen bitki türleri bulunmaktadır. Genel olarak kare şekilli hücrelere sahip olan bitkilerin büyük bölümü sahip oldukları kloroplast sayesinde fotosentez yapar ve organik bileşiklerin ortaya çıkmasını sağlar.